Duża różnorodność oferty i innowacyjność
Własne projektowanie oraz produkcja urządzeń optycznych
Osobiste doradztwo oraz serwis
Praktyka

Linie na niebie

Dlaczego nie wykorzystać efektu obrotu gwiaździstego nieba? Fotografie śladów gwiazd są efektowne i doskonałe na początek przygody z astrofotografią.

Kilka mil od parku narodowego Capitol Reef w Utah (USA). Te zdjęcia śladów gwiazd zostały wykonane w kierunku północnym. Gwiazdy wędrują nad oświetlonymi przez dopełniający się Księżyc czerwonymi skałami piaskowca. To sumaryczny obraz z 350 zdjęć, z których każde zostało wykonane z czasem naświetlania 90 sekund (łączny czas ekspozycji: 525 minut = 8,75 godziny). Zdjęcie wykonano obiektywem 10-20mm (@10mm f/4) i DSLR Canon 450D. U. Dittler Kilka mil od parku narodowego Capitol Reef w Utah (USA). Te zdjęcia śladów gwiazd zostały wykonane w kierunku północnym. Gwiazdy wędrują nad oświetlonymi przez dopełniający się Księżyc czerwonymi skałami piaskowca. To sumaryczny obraz z 350 zdjęć, z których każde zostało wykonane z czasem naświetlania 90 sekund (łączny czas ekspozycji: 525 minut = 8,75 godziny). Zdjęcie wykonano obiektywem 10-20mm (@10mm f/4) i DSLR Canon 450D. U. Dittler

Jak wykonywać efektowne zdjęcia śladów gwiazd

Wizualizacja wędrówki gwiazd na niebie w postaci śladów (ang. startrails) jest fascynująca. Jeśli na zdjęciu jest też Gwiazda Polarna, obrót nieba wokół bieguna niebieskiego staje się niezwykle wyrazisty. A co najlepsze, techniczny nakład pracy wymagany do tworzenia takich zdjęć jest niewielki.

U. Dittler U. Dittler

Podstawowa procedura tworzenia zdjęć śladów gwiazd jest dość prosta: aparat wykonuje ciągłą serię zdjęć regionu nieba rejestrując wędrówkę gwiazd na niebie przez dłuższy czas. Dzięki późniejszemu połączeniu tych zdjęć w procesie obróbki cyfrowej, całkowity czas ekspozycji takiego obrazu może wynieść wiele godzin, bez problemów wynikających z wykonania jednej wielogodzinnej ekspozycji.

Niezbędne wyposażenie

Wszystko, czego potrzebujesz, aby rozpocząć fotografowanie śladów gwiazd to odpowiednio stabilny i solidny statyw, aparat i zdalny wyzwalacz. Aparat powinien mieć obiektyw szerokokątny, by móc objąć możliwie duży kadr nieba – a tym samym szerokie pole z wędrującymi gwiazdami. Konieczna jest również możliwość manualnego ustawienia czasu naświetlania. Dodatkowo musi istnieć możliwość podłączenia zdalnego wyzwalacza, by nie wzbudzać drgań aparatu. Bardzo dobrze nadają sie do tego cyfrowe lustrzanki z jasnymi obiektywami szerokokątnymi (o ogniskowych między 20 a 35 mm) i ręcznymi nastawami ekspozycji.

Wybór motywu

Ponieważ na zdjęciach ze śladami gwiazd fotografowane gwiazdozbiory są zwykle słabo rozpoznawalne, region nieba w który wycelujemy nie ma decydującego znaczenia. Bardziej decydujące dla orientacji aparatu jest to, czy chcemy skadrować same gwiazdy, czy jednak chcemy też zarejestrować na pierwszym planie element krajobrazu. Obiekty pierwszego planu, takie jak budynki, typowe elementy krajobrazu, czy drzewa sprawiają, że zdjęcia są ciekawsze i bardziej plastyczne. Na zdjęciu nie powinno być jednak flag czy roślin, które poruszają i kołyszą się na wietrze podczas naświetlania. Jeśli w kadrze znajdzie się biegun nieba, ślady gwiazd będą kreślić na gotowym zdjęciu okręgi wokół niego.

Na początek wystarczy niedrogi aparat z szerokokątną optyką (na zdjęciu po lewej Canon EOS 450D z tanim obiektywem 35mm), zdalny wyzwalacz (tu wykorzystano zdalny wyzwalacz bezprzewodowy), oraz niedrogi statyw. Wytrawni astrofotografowie mogą skorzystać z pełnoklatkowej lustrzanki cyfrowej oraz jasnego obiektywu szerokokątnego (na zdjęciu po prawej Canon 5D z obiektywem o ogniskowej 20mm f/1,8). Podłączony grip z bateriami umożliwia wykonywanie dłuższych sekwencji zdjęciowych, które są automatycznie realizowane przez programowalny wyzwalacz zdalny. U. Dittler Na początek wystarczy niedrogi aparat z szerokokątną optyką (na zdjęciu po lewej Canon EOS 450D z tanim obiektywem 35mm), zdalny wyzwalacz (tu wykorzystano zdalny wyzwalacz bezprzewodowy), oraz niedrogi statyw. Wytrawni astrofotografowie mogą skorzystać z pełnoklatkowej lustrzanki cyfrowej oraz jasnego obiektywu szerokokątnego (na zdjęciu po prawej Canon 5D z obiektywem o ogniskowej 20mm f/1,8). Podłączony grip z bateriami umożliwia wykonywanie dłuższych sekwencji zdjęciowych, które są automatycznie realizowane przez programowalny wyzwalacz zdalny. U. Dittler

Praktyka zdjęć nocnych

Zdjęcia śladów gwiazd powinny być wykonywane w okolicy nowiu Księżyca, aby słabsze gwiazdy nie zostały przyćmione przez jasne światło Księżyca. Do określenia czasu naświetlania niezbędne są zdjęcia testowe i sprawdzenie ich histogramów. Żadna część zdjęcia nie powinna być prześwietlona lub niedoświetlona. Czułość (około 400 lub 800 ISO) oraz czasy naświetlania powinny być tak dobrane, aby złapać jak najwięcej gwiazd. Liczba zdjęć ograniczona jest właściwie jedynie pojemnością karty i akumulatora.

Przed rozpoczęciem serii zdjęć upewnij się, że automatyczny balans bieli, autofokus i stabilizacja obrazu w aparacie są wyłączone, a wybrany format pliku to JPG lub RAW (zapis większych plików RAW trwa dłużej i odstępy czasowe między ujęciami są większe – podobnie jak przerwy w śladach gwiazd). Należy również wyłączyć w aparacie redukcję szumów. Przy wyłączonym autofokusie wymagane jest manualne ustawienie ostrości; pomaga w tym powiększony kadr podglądu na żywo (tryb LiveView) na wyświetlaczu aparatu.

Wędrówka gwiazd nad wieżą widokową na górze Brend (wys. 1149 metrów), w południowym Szwarcwaldzie. Zdjęcie składa się z 413 15-sekundowych ekspozycji i pokazuje 100-minutową wędrówkę gwiazd. Aparat: Canon 550D z obiektywem 20mm f/1,4. Ponieważ jedna strona wieży była oświetlona lampą pobliskiej gospody, czas naświetlania poszczególnych klatek musiał zostać tak dopasowany, by uniknąć efektu prześwietlenia i przepalenia tej strony wieży. U. Dittler Wędrówka gwiazd nad wieżą widokową na górze Brend (wys. 1149 metrów), w południowym Szwarcwaldzie. Zdjęcie składa się z 413 15-sekundowych ekspozycji i pokazuje 100-minutową wędrówkę gwiazd. Aparat: Canon 550D z obiektywem 20mm f/1,4. Ponieważ jedna strona wieży była oświetlona lampą pobliskiej gospody, czas naświetlania poszczególnych klatek musiał zostać tak dopasowany, by uniknąć efektu prześwietlenia i przepalenia tej strony wieży. U. Dittler

Obróbka zdjęć

Obróbka poszczególnych zdjęć nocnych i złożenie ich w zdjęcie śladów gwiazd może być w zasadzie przeprowadzona ręcznie w dowolnym programie do obróbki obrazu. Znacznie łatwiejsze od obróbki ręcznej jest jednak skorzystanie z wyspecjalizowanego oprogramowania, jak np. bezpłatny Startrails (Windows), czy StartStaX (Mac).

Autor: Ullrich Dittler / Licencja: Oculum-Verlag GmbH